Kiswahili pre NECTA 3

By


CODE; 03, muda masaa 2;30
Jibu maswali yote;
Sehemu A (alama 10)

UFAHAMU
1.   Soma shairi lifuatalo kisha jibu maswali yanayofuata.

Huo moto utapita, mimi jivu nitabaki,
Mwanafunzi kunja ndita ,usicheke na fataki,

Nina nyota ya msumari, nawaacha na matundu,
Kibaka toa kabari, kiunoni nina mundu,

Nikinywa pombe feki, huwa siongei kiingereza,
Kama tambara la deki, kwa sakafu natereza,

Ukimheshimu kaka, ewe dada utaolewa,
Mi ndo kubwa la vibaka, nambaka hadi popobawa.

maswali

a. eleza maana ya maneno yafuatayo kama ulivyosoma kwenye shairi.
i. ndita ii.fataki iii. Mundu iv. Feki
b. ni upi ujumbe wa mwandishi wa shairi hili?
2.   Soma habari ifuatayo kisha fupisha kwa maneno yasiyozidi thelathini.
uchaguzi katika nchi za wenzetu huwa jambo la kawaida tu, hapo waweza kuona wagombea toka vyama pinzani wakipiga soga pamoja na kukumbatiana.

Mambo ni tofauti katika bara la Afrika. Anaye shinda katika uchaguzi hula, anayeshindwa hufa njaa! Hiyo humaaanisha kuwa uchaguzi ni vita!!

si rahisi kwa mtu aliyeuza shamba la urithi na nyumba pekee aliyonayo ili aweze kugombea, kukubaliana  na matokeo ya uchaguzi hata kama kashindwa kweli.

akataapo, fujo kubwa hutokea na damu nyingi humwagika!!

Mungu tuepushie balaa hili!!

SEHEMU B (alama 25)

SARUFI NA UTUMIZI WA LUGHA
3.   Kwa kutumia mifano, taja tofauti iliyopo baina ya mofimu huru na mofimu tegemezi.
4.   Toa maana ya vidahizo vifuatavyo kisha tunga sentensi moja kwa kila kidahizo.
i. kindakindaki ii. Kuntu iii. Jitimai iv. Jazanda v. abtali
5.   Toa maana ya sentensi kisha kwa kutumia mifano, taja aina tatu za sentensi.

SEHEMU C (alama 10)

UANDISHI
6.   Katika siku ya harusi yako. Unahitaji marafiki kwa ajili ya kusherekea. Andaa kadi ya mwaliko ili kuwataarifu rafiki zako.

SEHEMU D (alama 10)
MAENDELEO YA KISWAHILI
7.   Vyombo mbalimbali viliundwa kwa lengo la kukuza na kueneza Kiswahili. Elezea.

SEHEMU E(alama 45)
FASIHI KWA UJUMLA
8.   Wewe ni mwanafunzi mwenye bahati ya pekee. Umeteuliwa na tume ya uchaguzi kuandika ngonjera yenye beti nne kuhusu uchaguzi mkuu 2015. Tumia bahati yako.
9.   Jadili kufaulu na kutokufaulu kimaudhui kwa waandishi wawili wa tamthiliya teule ulizosoma.
10.               Linganua mitindo iliyotumiwa na  waandishi wa diwani mbili ulizosoma.

 ORODHA YA VITABU
Ushairi
wasakatonge – M.S Khatibu
mashairi ya chekacheka – T. Mvungi
Malenga wapya – TAKILUKI

RIWAYA
watoto wa maman’tilie – E. Mbogo
Takadini – B. Hanson
Joka la mdimu – A. Safari

TAMTHILIYA
kilio chetu – Medical Aid foundation
orodha – S. Reynolds
Ngoswe penzi kitovu cha uzembe – E. Semzaba

UKINGONI

“Vingi vitamu vinaua, sumu ya nini?”

mwalimu; D. Makoba.




Popular posts from this blog

Uhakiki wa Tamthiliya ya Kilio Chetu

By
Image
TAMTHILIYA; KILIO CHETU MWANDISHI; MEDICAL AID FOUNDATION MCHAPISHAJI; TANZANIA PUBLISHING HOUSE MWAKA; 1995 JINA LA MHAKIKI; Mwalimu Daud Makoba Kilio chetu ni tamthiliya inayovunja ukimya uliotawala miongoni mwa jamii katika kutatua matatizo makubwa ambayo chimbuko lake ni mahusiano ya kijinsia. Katika tamthiliya hii vijana wanatoa sauti ya jitimai iliyojaa sononeko na shutuma dhidi ya wazazi, walezi na viongozi ambao wanafumbia macho suala hili nyeti. Ndiyo maana tamthiliya hii inasisitiza sana haja ya kuwapa vijana elimu juu ya mahusiano ya kijinsia badala ya hofu na vitisho ambavyo vimedhihirika kupitia hali halisi ya kuwa vimeshindwa. FANI MUUNDO Tamthiliya hii imetumia muundo wa moja kwa moja. Inaanza kwa kutuonesha wazazi wakibishana juu ya kutoa elimu ya jinsia na mahusiano. Mwisho Joti mtoto ambaye hakupatiwa elimu hiyo anampa mimba mtoto mwenzake Suzi. Baadae Joti anakufa kwa UKIMWI. Pia tamthiliya hii imegawanywa katika sehemu sita. sehemu y
Read More»

Jinsi ya Kuandika CV | Mfano wa CV Wasifu

By
Image
Kitaalamu Zaidi, Tunaweza Kukuandikia Barua ya Maombi ya Kazi na CV Uitwe Katika Usaili na Upate Kazi. Barua Tsh. 5,000/= na CV Tsh. 9,000/=. Gusa Hapa Kuwasiliana Nasi. CV au wasifu ni kitu cha lazima kwa yeyote anayeomba kazi. Watu wengi wanaokosa kazi, tatizo huwa siyo wao, bali tatizo huwa ni CV zao. Kumekuwa na makosa mengi katika uandishi wa CV jambo ambalo limesababisha watafuta kazi wengi kushindwa kuitwa kwenye usaili. Makala hii itakueleza namna sahihi ya kuandika CV, utaitwa katika ‘interview’ nyingi endapo utaandika CV sahihi. Tena nakukumbusha, kila taaluma ina aina yake ya CV, CV ya rubani haifanani na CV ya injinia. Vivyo hivyo, CV ya mpishi haifananani na CV ya Mwalimu. Pia nakukumbusha usome jinsi ya kuandika barua ya maombi ya kazi , kwani CV huenda pamoja na barua ya maombi ya kazi. CV Bora ni Ipi? Ukurasa Mmoja au Kurasa mbili hadi tatu? CV bora ni ile yenye kurasa mbili hadi tatu. Watu wengi wanapojifunza namna ya kuandika CV, wamekuwa wakiona CV zenye ukurasa
Read More»

Jinsi ya Kuandika Hotuba

By
Image
Hotuba ni maelezo ambayo hutolewa na mtu mbele ya watu kuhusu mada fulani. MUUNDO WA HOTUBA -       Mwanzo. Huu huambatana na salamu. -       Utangulizi. Hutaja watu na kuwatambulisha kulingana na vyeo vyao. -       Kati. Hiki ni kiini cha hotuba. Mawazo yote makuu hukaa hapa. -       Mwisho. Muhtasari wa yale yaliyoelezwa. Pia, msemaji hupata nafasi ya kuaga na kushukuru. Sasa tazama mfano halisi wa hotuba ambao umeandikwa kama majibu ya swali la nane mtihani wa kumaliza kidato cha nne 2010. Eleza tofauti iliyopo kati ya hotuba na risala. Andika hotuba kuhusu “Maji ni Uhai.” Kwa kuwa mjadala wetu ni hotuba , risala haitazungumziwa, bali nitajikita katika kuonyesha mfano wa hotuba. MAJI NI UHAI Wanakijiji oyeeeeeeh! Ndugu Mwenyekiti wa Kijiji, ndugu Katibu wa Kijiji, Ndugu Wanakijiji wote mabibi na mabwana. Ninafurahi kusimama mbele yenu na kuzungumza. Nikiwa kama mwanaharakati wa muda mrefu wa utunzaji wa vyanzo vya maji, leo nasimama tena kuwaeleza na kuuthibiti
Read More»